काठमाडौं : कुनै समय उपत्यकाका सार्वजनिक यातायातमा यात्रुहरूको भिड देखिन्थ्यो । बस्ने ठाउँ नपुगेर उभिनुपर्ने बाध्यता थियो । उभिँदा पनि यात्रुहरूबीच ठेलमठेल हुन्थ्यो ।
तर केही समययता सिटमा बस्ने यात्रुसमेत पाउन मुस्किल हुन थालेको सार्वजनिक यातायातका चालकहरू बताउँछन् । विभिन्न राइड सेयरिङ प्रयोगमा आएपछि सार्वजनिक यातायातमा यात्रुको संख्या घट्न थालेको चालकहरूको भनाइ छ ।
‘अहिले इन्ड्राइभ, पठाओजस्ता एप छन् । गाडीको संख्या पनि धेरै छ । निजी साधन पनि धेरै छन् । त्यही भएर टेम्पोका सवारी घटे जस्तो लाग्छ,’ टेम्पो चालक विष्णु वरुवाल भन्छन् । रोक्ने र चढाउने ठाउँ नभएका कारण र युवा पुस्ता बिदेसिनाले पनि यात्रुको संख्यामा कमी आएको उनको भनाइ ।
अर्की चालक विमला श्रेष्ठ पनि राइड सेयरिङकै कारण सार्वजनिक यातायातमा सवारी घटिरहेको बताउँछिन् । ‘मान्छेले सजिलो खोज्न थाले । त्यसैले इन्ड्राइभ, पठाओ चढ्न खोज्छन् । हाम्रोमा अलि बेर कहीँ रोक्दा ट्राफिक आएर चिट काट्छन् । न खाना खान पाइन्छ न पिसाब फेर्न । केही भनेसी तेरो खाना खाने ठाउँ हो घर गएर खा भन्छन् । काम या गरिरा’छ खाना खान घर कतिबेला जानु,’ श्रेष्ठले आक्रोश पोखिन् ।
सुन्धारास्थित टेम्पो स्टेसनमा यात्रु चढाउन जम्मा ३ मिनेटको समय दिइएका कारण पनि थोरै संख्यामा सवारी हुने गरेको उनको बुझाइ छ । भन्छिन्, ‘हामीलाई जम्मा ३ मिनेटको टाइम हुन्छ । त्योभन्दा बढी बस्न दिन्न । बाटोमा नि रोक्ने टाइम हुन्न । हिँड्दा हिँड्दै टिप्ने हो । कहिले पाइन्छ कहिले पाइँदैन ।’
स्टेसनका व्यवस्थापक सिंहबहादुर तामाङ राइड सेयरिङ सार्वजनिक यातायातमा यात्रु घट्नुको मुख्य कारण भएको बताउँछन् । ‘मेन भनेको इन्ड्राइभ भन्छ, केके छन् । तिनीहरूले यात्रु घटाएको छ,’ उनी भन्छन् । नेपालमा रोजगार नभएका कारण वैदेशिक रोजगारीमा जानेको संख्या बढ्नु पनि यात्रु घट्नुको अर्को कारण भएको उनले औंल्याए ।
चालक कमला भुजेल पनि राइड सेयरिङलाई नै यात्रु घट्नुको कारक मान्छिन् । ‘जहाँ भन्यो त्यही लगिदिन्छन् अनि यात्रा गर्नेलाई सहज लाग्छ । पहिला तिनीहरू थिएन अलिअलि हुन्थे सवारी । अहिले त किस्ता तिर्न नि गाह्रो हुन्छ । छाक टार्नै मुस्किल जस्तो पर्छ कहिले कहिले त,’ उनी भन्छिन् ।
फुटपाथ व्यावसायीलाई काठमाडौं महानगरले निश्चित ठाउँ र समय तोकिदिएका कारण पनि यात्रुको संख्या घटेको बताउँछन् अर्का चालक कमल सापकोटा । उनी भन्छन्, ‘पहिले फुटपाथहरू पनि धेरै हुन्थ्ये । त्यसले गर्दा व्यापारी आउजाउ गर्थे । अहिले दिउँसो महानगरले फुटपाथ राख्न नदिएको अवस्था छ । यात्रुहरू घट्नुको एउटा कारण यो पनि हो ।’
टेम्पोको संख्या धेरै भएका कारण यात्रु घटेका हुन् कि ? भन्ने मध्यान्हको प्रश्नमा उनले पहिलेबाटै उपत्यकामा भएका ७ सय २० टेम्पो मात्र सञ्चालनमा रहेकाले टेम्पोको संख्या धेरै भएका कारण यात्रु घटेको भन्न नमिल्ने उल्लेख गरे । निम्न वर्गका साना व्यावसायीलाई ठाउँ र रोजगारको व्यवस्था मिलाइदिन उनले सरकारसँग माग पनि गरे ।
राइड सेयरिङ प्रयोग व्यापक बन्दा सवारीको संख्या घटेकाले यातायात व्यवसायी चिन्तित छन् । सरकारले बस बिसौनी वा विभिन्न स्टेसनको समेत व्यवस्था नगर्नाले अरूको साधन भाडा चलाउनेलाई शुल्क तिर्न पनि धौधौ भएको उनीहरूको गुनासो छ । यस समस्यालाई न्यूनीकरण गर्न सरकारले गाडी रोक्ने समय बढाइदिनुपर्ने उनीहरूको धारणा छ ।
यसका साथै साना व्यवसायीहरूका लागि प्रोत्साहनस्वरूप विभिन्न रोजगारीको सिर्जना गरिदिँदा आवतजावत गर्ने यात्रुको संख्या बढेर आफूहरूको काम पनि फस्टाउने व्यवसायीहरू बताउँछन् ।
.jpg)
