काठमाडौँ : अमेरिकी श्रम तथ्यांक विभागले सार्वजनिक गरेको पछिल्लो बेरोजगारी सम्बन्धी प्रतिवेदनले मुलुकको श्रम बजार सुस्त बन्दै गएको स्पष्ट गरेको छ । यस अवस्थालाई लिएर विभिन्न क्षेत्रका विज्ञहरूले गम्भीर चिन्ता व्यक्त गरेका छन् ।

गत शुक्रबार सार्वजनिक विवरणअनुसार, साउन महिनामा अमेरिकी गैर कृषि क्षेत्रमा जम्मा ७३ हजार नयाँ रोजगारी थपिएका छन्, जुन एक लाख चार हजारको अनुमानभन्दा धेरै कम हो । सोही अनुसार, बेरोजगारी दर पनि ४.१ प्रतिशतबाट बढेर ४.२ प्रतिशत पुगेको छ ।

श्रम विभागले यसअघि प्रकाशित जेठ र असार महिनाका तथ्यांकलाई पनि संशोधन गर्दै कुल दुई लाख ५८ हजार रोजगारीको गिरावट भएको जानकारी दिएको छ । विभागका अनुसार यो गिरावट ‘सामान्यभन्दा ठूलो’ हो ।

आर्थिक तथा नीति अनुसन्धान केन्द्रका सह–संस्थापक डीन बेकरका अनुसार,“रोजगारी वृद्धि र तलब वृद्धिमा देखिएको सुस्तीका कारण उपभोगमा गिरावट आउन सक्छ । त्यस्तो अवस्थामा लगानीले त्यसको स्थान लिन नसक्ने देखिएको छ । साथै, राज्य तथा स्थानीय सरकारहरू पनि खर्च कटौती गर्न बाध्य भइरहेका छन्, जसले गर्दा समग्र अर्थतन्त्रमा थप कमजोरी देखिन सक्छ ।”

अन्तर्राष्ट्रिय आर्थिक नीतिसम्बन्धी प्रतिष्ठानका वरिष्ठ विज्ञ ग्यारी हफबाउरले भने, “हालको अवस्था हेर्दा, आगामी केही महिनासम्म श्रम बजारमा ठोस सुधारको सम्भावना देखिँदैन ।”

भन्सार नीतिको प्रभाव
वर्तमान रोजगारीको सुस्ती अमेरिकी सरकारद्वारा अपनाइएको भन्सार नीतिसँग पनि सम्बन्धित रहेको विज्ञहरू बताउँछन् । तत्कालीन राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पद्वारा प्रमुख व्यापारिक साझेदारहरूमाथि लादिएका उच्च भन्सार शुल्कहरूले बजारमा अनिश्चितता बढाएको विश्लेषण गरिएको छ ।

हफबाउरले बताए, “भन्सार नीतिले उपभोक्ताको खर्च क्षमतामा अप्रत्यक्ष असर पार्दछ । मूल्य वृद्धि हुँदा उपभोग घट्छ, र त्यसले रोजगारी सिर्जनामा नकारात्मक प्रभाव पार्दछ ।”

डीन बेकरले पनि यस्तै धारणा व्यक्त गर्दै भने, “भन्सारले उपभोक्ताको क्रयशक्ति घटाउँछ, जसको प्रत्यक्ष असर उपभोग र लगानीमा देखिन्छ ।”

मेरील्याण्ड विश्वविद्यालयका वरिष्ठ अनुसन्धानकर्ता क्ले राम्सेका अनुसार, “श्रम बजारको अवस्था पहिले देखिएजस्तो सकारात्मक थिएन । अहिले श्रम बजारमा जेठ महिनादेखि नै गिरावट सुरु भइसकेको स्पष्ट भएको छ ।”

केन्द्रीय बैंकको सम्भावित हस्तक्षेप
श्रम बजारको कमजोरीले राष्ट्र बैंक (फेडरल रिजर्भ)लाई ब्याजदर घटाउने निर्णय लिन प्रेरित गर्न सक्ने विश्लेषण गरिएको छ । हफबाउरले यसबारेमा भने, “यस अवस्थाले राष्ट्र बैंकलाई थप ब्याजदर घटाउन बाध्य तुल्याउने सम्भावना छ, जसले केही हदसम्म अर्थतन्त्रमा गति ल्याउन सक्छ ।”

राजनीतिक प्रभावहरू
श्रम बजारसम्बन्धी कमजोर विवरण सार्वजनिक भए लगत्तै राष्ट्रपति ट्रम्पले श्रम तथ्यांक विभागकी आयुक्त डा. एरिका म्याकएन्टार्फरलाई पदबाट हटाउने निर्णय लिएका छन् । उनले सामाजिक सञ्जालमार्फत उक्त निर्णयको जानकारी दिँदै, “डा. म्याकएन्टार्फरले राजनीतिक उद्देश्यसहित तथ्यांकलाई तोडमोड गरेका थिए” भन्ने आरोप लगाए, यद्यपि कुनै प्रमाण प्रस्तुत गरिएको छैन ।

हफबाउरले यस कदमलाई ‘पूर्ण रूपमा राजनीतिक निर्णय’ भन्दै आलोचना गरे । “उनको कार्यदक्षता वा योग्यता सन्देहको विषय थिएन,” उनले भने ।

राम्सेले भने, “यस्तो निर्णयले उल्टो असर पार्न सक्छ । म्याकएन्टार्फर अब श्रम बजारसम्बन्धी सूचना र मूल्यांकनको लागि मिडियाको केन्द्र बन्न सक्नेछिन्, जसले सरकारले दिने तथ्यांकहरूलाई विश्वसनीय बनाइराख्न चुनौती सिर्जना गर्न सक्छ ।”